This blog is in Dutch as it is aimed primarily at a Dutch audience.
Cryptocurrencies zijn al jaren onderdeel van een hevig debat over nut, noodzaak en gevaar. De voorstanders geloven vooral in voordelen als het loskoppelen van geld en overheidsbeleid, het toegankelijk maken van universeel geld tegen lagere kosten en niet in de laatste plaats het gebruik van de onderliggende blockchain (distributed ledger) technologie voor diverse doeleinden om vertrouwen in de digitale wereld te borgen en specifieke diensten te leveren. In de meest verregaande situatie, zien voorstanders de mogelijkheid om ons economische systeem opnieuw (en eerlijker) in te richten, daartoe gedreven door wantrouwen in het huidige systeem.
De criticasters hebben ook een sterke mening, en vragen (nu steeds vaker) vaak om rigoureus ingrijpen. De kritiek varieert van een bedreiging voor fiat geld, tot het ideale gereedschap voor witwassen. Van grote energievreter tot financiële hype die consumenten potentieel armlastig maakt. Deze morgen maakte de directeur van het CPB, Pieter Hasekamp, gebruik van zijn podium om te pleiten voor een ban op crypto in Nederland. (https://www.cpb.nl/nederland-moet-de-bitcoin-in-de-ban-doen).
We verwelkomen discussie over de negatieve effecten van technologische ontwikkelingen van harte, maar zien deze oproep als niet realistisch en zorgelijk vanuit een economisch onderzoeksinstituut als het CPB, vooral omdat er geen behoorlijk onderzoek aan vooraf lijkt te zijn gegaan. We herkennen een deel van de risico’s, maar zien ook al enkele nuttige toepassingen op het gebied van het valideren van data en identiteit, die vragen om een nuance vragen. Laten we het onderwerp nader onder de loep nemen om tot een verstandige dialoog te komen.
Is cryptocurrency efficiënt geld? Vooralsnog maken de beperkingen door acceptatie en volatiliteit het niet erg geschikt als geld, in een economie als Nederland. Dat El Salvador deze week Bitcoin als legaal betaalmiddel heeft toegevoegd , naast de reeds aanwezige USD , inclusief voor belastinginning, geeft aan dat we wellicht verder moeten kijken dan onze kleine eigen wereld, om te ontdekken wat de toegevoegde kan waarde zijn. En het zou vreemd zijn Nederlanders te verbieden daaraan bij te dragen of te onderzoeken wat wel kan werken.
Is cryptocurrency het ideale middel voor criminelen? Niet per sé. Aangezien alle transacties geregistreerd worden, is het systeem in principe net zo goed te monitoren als onze bekende banksystemen, en het huidige financiële systeem wordt ook voor criminele activiteiten gebruikt. De monitoring voor crypto is nog niet adequaat is ingericht, maar dat is in het verleden een bewuste keuze geweest om adoptie van cryptocurrencies te beperken. Door ontwikkelingen als MiCAR, de registratieplicht bij De Nederlandsche Bank en de opname van Crypto in de laatste Europese Anti Money Laundering wetgeving, is deze stelling zeer achterhaald.
Hoe zit het met de andere negatieve kanten? Voor een technologie in ontwikkeling is het begrijpelijk dat niet alles ineens optimaal functioneert. De eerste zonnepanelen waren ook onbetaalbaar, maar dat heeft ons ook niet doen stoppen met doorontwikkeling. Vooral het energiegebruik van Cryptocurrencies vraag aandacht. Vanuit dat perspectief is het positief dat China – voor zijn eigen politieke redenen – cryptocurrencies in de ban doet, omdat in dat land veel goedkope steenkool energie werd ingezet voor cryptocurrencies. Tegelijkertijd moeten we ons realiseren dat de computers waarop ons banksysteem en andere internetdiensten draaien ook niet bepaald energie-efficiënt zijn. Soms dragen cryptocurrencies juist bij aan verduurzaming, door te arbitreren en gebruiken van overtollige en (veelal duurzame) energie.
Het bubble effect in crypto waarderingen is zeker ook een risico voor investeerders. Helaas zien we in diverse market dat de verwachtingen voor de technologie en de toekomstige waardeontwikkeling soms torenhoog kunnen zijn. Dat is echter niet uniek, en kennen we ook van de internetbubbel in aandelen, en ook recentelijk hebben we op individuele aandelen vergelijkbare koersbewegingen kunnen waarnemen. Daarmee is speculeren een risico voor individuele spelers, maar onlangs heeft de ECB nog bevestigt, dat crypto een zeer beperkt risico is voor het financiële systeem als geheel. (zie ECB).
Wat kunnen we doen vanuit Nederland? In Nederland is veel kennis over crypto en blockchain technologie beschikbaar, mede door de florerende tech industrie. Met die kennis, kunnen we sterk staan in de ontwikkeling van de technologie, maar ook vormgeving van nieuwe wetgeving voor deze technologie, zoals het Europese MiCAR. Samenwerking en open dialoog tussen beleidsmaker, markt en toezichthouders is daarvoor essentieel. Aansturen op individuele Nederlandse wetgeving is net zo praktisch als Brexit. Het getuigd van weinig inzicht in de huidige realiteit van de digitale economie en globalisering.
Nederland is onderdeel van een wereldwijde economie, waarin cryptocurrencies en gerelateerde technologieën sterk aan belang winnen. Nederland kan als technologisch geavanceerde economie sterk profiteren van verkenning en toepassing van nieuwe technologie. Daarvoor moet ruimte blijven bestaan om te experimenteren. Als er echter producten ontstaan die voldoen aan de criteria van betaalmiddel, belegging of marktplaats, dan zal er naar die oplossingen moeten worden gekeken zoals dat ook geldt voor dezelfde diensten die met andere technologie worden geproduceerd. Op die lijn vinden we ook de Nederlandse financiële toezichthouders, die deze markt nauwlettend in de gaten houden.
Tot slot is het aantrekkelijk om de schijnbare wetenschap achter de stelling van de heer Hasekamp even nader te bestuderen: Gresham’s ‘Slecht geld verdringt goed geld.’ Wat Gresham bedoelde, was dat in een situatie dat meerdere betaalmiddelen dezelfde waarde vertegenwoordigen, de meest efficiënte – namelijk dat betaalmiddel dat alleen als ruilmiddel geschikt is en niet als oppotmiddel – de anderen verdringt. Het feit dat cryptocurrencies thans niet breed geaccepteerd worden naast de Euro, zoal ook Hasekamp betoogd, laat zien dat juist fiat geld hier de meest efficiënte variant is.
Als conclusie: Cryptocurrencies staan nog in de kinderschoenen. De voordelen van verschillende toepassingen zullen voor een deel nog moeten worden bewezen. Er kleven nog diverse nadelen en risico’s aan het gebruik van de technologie. Dat betekent echter niet dat we inzet van nieuwe technologie direct moeten weren. Het vraagt om een genuanceerd beeld en gezamenlijke aanpak, zeker in de wereldwijde digitale wereld, zeker bij zulke complexe technologie, die inmiddels toepassing vindt in alle sectoren.
De bezwaren vanuit een instituut als het CPB moeten serieus worden genomen. Het innemen van een niet gefundeerde stellige positie past zo’n organisatie echter niet, en kan het publieke debat doodslaan of polariseren. Als we de stelling moeten lezen als een oproep om gezamenlijk te verkennen hoe we de uitdagingen en mogelijke risico’s van het gebruik van Crypto kunnen onderkennen en mogelijke oplossingen aan te dragen, geven we daaraan van harte gehoor. Laten we daar maar starten de volgende keer, voordat zo’n stelling het begin vormt van publiek welles nietes.
